1. Home
2. Bemiddeling
3. Info scheiden
4. Gehuwden gaan uit elkaar

Gehuwden gaan uit elkaar

In België zijn er 2 echtscheidingsprocedures:

• Echtscheiding door onderlinge toestemming (EOT)
• Echtscheiding op grond van onherstelbare ontwrichting (EOO)

Via deze pagina geef ik je meer info over deze procedures. Daarnaast vind je hier informatie omtrent de verschillende wegen die je kan bewandelen om de gevolgen van de echtscheiding te regelen.

Met of zonder hulp van een deskundige de gevolgen van een echtscheiding regelen?

Als een koppel beslist om uit elkaar te gaan, dan is dit vaak een pijnlijk proces voor alle betrokkenen. Allerlei emoties steken de kop op en gelijktijdig dient er heel wat geregeld te worden: er dient beslist te worden wat er met het huis gebeurt, hoe de meubelen, het geld en de schulden worden verdeeld, of er al of niet persoonlijk onderhoudsgeld aan de (ex)partner wordt betaald, wat er gebeurt met de verzekeringen, hoe de zorg voor de kinderen wordt opgenomen, … In sommige situaties is het mogelijk om zonder hulp van deskundigen de gevolgen van een echtscheiding te regelen. Maar soms is het moeilijk of onmogelijk om zonder hulp van derden zelf te onderhandelen en zelf oplossingen te zoeken m.b.t. de kinderen, de roerende en onroerende goederen.

Bijvoorbeeld omwille van volgende redenen:

● één van de betrokkenen of alle betrokkenen bezitten te weinig onderhandelingsvaardigheden;

● één van de betrokkenen of alle betrokkenen zijn te emotioneel om zakelijk te overleggen;

● één van de betrokkenen vertrouwt de ander onvoldoende of alle betrokkenen vertrouwen elkaar onvoldoende;

● één van de betrokkenen heeft meer macht dan de ander;

● de betrokkenen hebben te weinig informatie;

● de betrokkenen hebben grote meningsverschillen;

● de betrokkenen zitten vast in onverzoenbare standpunten;

● ….

Als het niet lukt om onderling – zonder hulp van een derde – tot afspraken te komen, zijn er 4 verschillende wegen die men kan bewandelen:

• eerste weg de betrokken partijen onderhandelen en beslissen zelf.
• tweede weg anderen onderhandelen en de betrokkenen beslissen zelf.
• derde weg de betrokkenen pleiten allebei zelf. Een rechter beslist.
• vierde weg twee advocaten pleiten. Een rechter beslist.

Voor de eerste weg neemt niemand een advocaat. Je onderhandelt rechtstreeks met elkaar en beslist zelf. Je kan eventueel een bemiddelaar in familiezaken in dienst nemen die jullie helpt efficiënt en gelijkwaardig onderhandelen. De bemiddelaar informeert de jullie over alle mogelijkheden en helpt jullie zodat jullie zelf een beslissing kunnen nemen die rekening houdt met de bekommernissen en de wensen van alle betrokkenen. Dergelijke afspraken maken meer kans om ook effectief nageleefd te worden.

In de tweede weg neem je elk een advocaat. Een van de advocaten zal de andere voorstellen te onderhandelen. Elke advocaat moet partij kiezen voor zijn cliënt. Elke advocaat wil dat zijn cliënt zoveel mogelijk uit de onderhandelingen haalt. Wanneer de twee advocaten een voorstel tot overeenkomst bereiken, vraagt elke advocaat aan zijn cliënt of hij met het voorstel akkoord gaat. Je neem zelf een beslissing. Of via de 2e weg kan je ook een notaris of advocaat in dienst nemen. Deze notaris / advocaat treedt op als juridisch raadsman van beide partijen. In deze rol bekijkt de notaris / de advocaat dan het voorgelegde probleem louter juridisch maar in alle onpartijdigheid. Hij zal dan zijn oordeel daarover aan partijen geven en partijen in een bepaalde zin adviseren.

Voor de derde weg neem je geen advocaat. Een van de partners opent een gerechtelijke procedure. Je pleit beiden zelf. De rechter luistert naar de pleidooien waarbij de partijen de ander beschuldigen en de rechter neemt vervolgens een beslissing. In dit traject nemen de partijen m.a.w. het pleiten in eigen handen, maar geven ze het beslissen uit handen.

Voor de vierde weg neem je elk een advocaat. Eén van de advocaten zal als eerste een gerechtelijke procedure starten waarbij hij de andere partij aanvalt. De andere advocaat zal zijn cliënt verdedigen en ook de andere partij aanvallen. De advocaten maken een pleidooi. De rechter leest de pleidooien van de 2 advocaten en de rechter neemt een beslissing. In dit traject geven de partijen zowel het pleiten als de beslissing uit handen.

De echtscheidingsprocedures

De weg die je kiest, bepaalt mee welke echtscheidingsprocedure je zal volgen. Sinds 1 september 2007 zijn er 2 soorten namelijk de EOT en de EOO.

Procedure: Echtscheiding door onderlinge toestemming (EOT)

Bij deze echtscheidingsprocedure zijn beiden akkoord om de echtscheiding aan te vragen en maken de echtgenoten in onderling overleg afspraken in verband met hun kinderen, hun roerende goederen en hun huis. Via weg 1 of 2 komt de EOT-overeenkomst tot stand.

Als de echtgenoten een volledig akkoord hebben bereikt met betrekking tot hun kinderen, roerende goederen en huis (= EOT-overeenkomst), dienen ze hun dossier in bij de familierechtbank. Bevoegd is de rechtbank van het gerechtelijk arrondissement van 1 van de beide woonplaatsen van de echtgenoten of de laatste echtelijke verblijfplaats.

Sinds 1 september 2018 verloopt deze procedure trouwens volledig schriftelijk.

Slechts in uitzonderlijke situaties dienen de echtgenoten nog persoonlijk te verschijnen voor de rechtbank. Dit kan op vraag van de familierechter of het Openbaar Ministerie of één van de echtgenoten.

Het advies van het Openbaar Ministerie is niet langer verplicht. Dit advies dient binnen de 30 dagen na inschrijving op de rol te gebeuren. Zo niet is er het vermoeden van gunstig advies.

De echtscheiding wordt uitgesproken binnen de maand na de dag waarop

• het Openbaar Ministerie zijn advies indient
• het Openbaar Ministerie meedeelt geen advies te verlenen
• de termijn is verstreken waarbinnen het advies had moeten worden ingediend (dus 30 dagen na de inschrijving van de zaak op de rol)
• de rechter bij een persoonlijke verschijning zegt “ik neem de zaak in beraad

Het echtscheidingsvonnis wordt definitief 1 maand na de uitspraak indien er geen sprake is van hoger beroep. Betekening van het vonnis door de gerechtsdeurwaarder is bij een EOT niet verplicht.

Procedure: Echtscheiding op grond van onherstelbare ontwrichting (EOO)

We spreken van onherstelbare ontwrichting als de voortzetting van het samenleven tussen de echtgenoten en de hervatting ervan redelijkerwijs onmogelijk is geworden ingevolge die ontwrichting.

Bij deze procedure is er al of niet een akkoord tussen beide echtgenoten om uit de echt te scheiden en is er een gedeeltelijke of geen overeenkomst omtrent de regeling voor de kinderen, de roerende goederen en het huis.

Concreet zijn er 3 varianten:

a) EOO aangevraagd op basis van feiten die de onherstelbare ontwrichting aantonen

Voorbeelden van feiten die kunnen aanzien worden als onherstelbare ontwrichting zijn overspel, slagen en verwondingen, grove beledigingen, … Deze feiten kunnen bewezen worden met alle wettelijke middelen (bijvoorbeeld bekentenis, schriftelijke bewijzen, betrapping, getuigen, …).

Bij deze variant dient er geen bewijs van het apart wonen geleverd te worden. Wel dient er bewijs geleverd te worden van gedragingen die aantonen dat er sprake is van een onherstelbare ontwrichting.

De familierechtbank kan – als de onherstelbare ontwrichting is aangetoond – de echtscheiding onmiddellijk uitspreken op de inleidende zitting.

b) EOO op gezamenlijke aanvraag na minimum 6 maanden apart wonen

Als je geen volledige overeenkomst bereikt hebt omtrent de kinderen, de roerende goederen en het huis kan je alsnog de echtscheiding samen aanvragen mits jullie minimum 6 maanden feitelijk gescheiden leven. Deze feitelijke scheiding kan bewezen worden met alle wettelijke middelen (bijvoorbeeld getuigschrift van woonst).

Bij deze variant kan de rechter de echtscheiding onmiddellijk uitspreken als de echtgenoten minstens 6 maanden apart wonen. Zijn de echtgenoten minder dan 6 maanden feitelijk gescheiden dan zal er een 2e verschijning plaatsvinden na 3 maanden of korter indien de totale termijn van 6 maanden inmiddels bereikt werd. Op de 2e zitting bevestigen beide echtgenoten hun wil om uit de echt te scheiden. Op dat moment spreekt de rechter de echtscheiding uit.

c) EOO op vraag van 1 van de echtgenoten na minimum 12 maanden apart wonen

Als één van beiden de echtscheiding niet wenst aan te vragen, kan de andere echtgenoot de echtscheiding ook aanvragen mits er sprake is van een feitelijke scheiding van minimum 12 maanden. Deze feitelijke scheiding kan bewezen worden met alle wettelijke middelen (bijvoorbeeld getuigschrift van woonst).

Mits het bewijs van het apart wonen wordt geleverd kan de rechter de echtscheiding uitspreken op de inleidende zitting.

Zijn de echtgenoten minder dan 12 maanden feitelijk gescheiden dan zal er een 2e verschijning plaatsvinden maximaal 1 jaar na de 1e verschijning of korter indien de totale termijn van 12 maanden intussen werd gehaald.

Wat met de regelingen m.b.t. de kinderen, roerende goederen en het huis bij een EOO?

Indien er vóór de start van de echtscheidingsprocedure geen (volledige) overeenkomst werd bereikt tussen de echtgenoten met betrekking tot de kinderen, de roerende goederen en het huis dan kunnen de echtgenoten ofwel alsnog een overeenkomst bereiken tijdens de echtscheidingsprocedure (eventueel met de hulp van een bemiddelaar in familiezaken) danwel een familierechter in hun plaats laten beslissen die dan de regelingen neerschrijft in een vonnis.

De EOO-procedure kan er dus voor zorgen dat jullie maanden (jaren) nadat de echtscheiding is uitgesproken nog met onduidelijkheden zitten inzake de regelingen m.b.t. de goederen, kinderen, …

Welke weg / procedure kiezen?

Ieder van de procedures heeft zijn voor- en nadelen. Als je niet goed weet welke van deze 4 wegen voor jullie de gepaste weg is, kan je de hulp inschakelen van een erkend bemiddelaar om de voor- en nadelen van de verschillende procedures en dienstverleners in jullie concrete situatie te verkennen en bespreken. Als de betrokkenen na zo’n gesprek voor een ander traject dan bemiddeling kiezen, dan stopt hier de bemiddeling. Kiezen jullie voor bemiddeling dan wordt de bemiddelingsprocedure verder gezet.